Kada iz obližnjih kafana čujete stihove “Kokin brod, Kokin brod, ja sam mala oktopod.” Znajte da se nalazite u neposrednoj blizini Zlatarskog jezera. Ovo veštačko jezero, nastalo je u dolini reke Uvac, izgradnjom brane za potrebe hidroelektrane.

Ukoliko Vas put navede u netaknutu prirodu Homoljskih planina, gde huči zlatonosni Pek, gde je broj ogromnih napuštenih viletina od 600+ m2 veći od broja stanovnika i tamo gde kuće bukvalno više liče na zamkove iz Lego kocki nego na kuće.

Na samom ulasku u Đerdapsku klisuru, tamo gde je Dunav najširi, nedaleko od grada Golubac, smeštena je Golubačka tvrđava. Ova tvrđava danas izgleda kao scenografija za neku visokobudžetnu seriju ili film i predstavlja pravi magnet za domaće i inostrane turiste.

Često se kaže da je Prijepolje izraslo u krilu manastira Mileševe, zadužbine kralja Vladislava, sina kralja Stefana Prvovenčanog. Podignuta je u Raškom stilu tokom 1218. i 1219. godine, u pitomini doline oko 5 kilometra od ušća Mileševke u Lim.

Možda najvrednije kulturno nasleđe iz prošlosti, koje se nalazi u blizini Lebana, Sijarinske banje i Leskovca, su arheološki ostaci Caričinog grada, iz VI veka. Ovaj grad, poznat i pod imenom Justiniana Prima, predstavlja jedan od najvećih i najznačajnijih Romejskih gradova u unutrašnjosti Balkana.

Kula je bila visoka 3 metra i sadržala je 952 lobanje, koje su se nalazile na sve četiri strane tornja, u 14 redova. Pretpostavlja se da je na vrhu bila glava Stevana Sinđelića i ona danas stoji izložena na posebnom mestu.

U Srbiji postoji toliko vodopada, da mnogi čak nisu ni obeleženi na mapi. Za njih samo znaju lokalci, kao i po koji putnik namernik koji slučajno nabasa na njih. Takav slučaj je i sa Ćorovim vodopadom, koji se nalazi na pola puta između Medveđe i Tulara, a na samo 8,2 km od Sijarinske banje.

U blizini Tršića, a na 17 kilometara od Loznice se nalazi pravoslavni manastir Tronoša sa crkvom posvećenom Vavedenju Presvete Bogorodice. Manastir je poznat i po tome što se u njemu opismenjavao Vuk Stefanović Karadžić, tako da se u okviru manastirskog kompleksa nalazi i Muzej ranog Vukovog školovanja.

Tršić je rodno mesto Vuka Stefanovića Karadžića, čuvenog reformatora i tvorca modernog srpskog ćiriličnog pisma. Nalazi se na 9 km od Loznice. Danas se u selu nalazi etnografski park sa spomen-kućom Vuka Karadžiča i objekti narodne arhitekture kao i nekoliko etno restorana.

Banja Koviljača je jedna od najlepših i najstarijih banja u Srbiji. Nalazi se u Zapadnoj Srbiji, ušuškana između planine Gučevo i reke Drine. Deo je Podrinja u čijoj blizini su brdoviti Jadar, brežuljcima isprekidana Pocerina i planina Cer, te plodne mačvanske ravnice.

Planina Gučevo predstavlja još jedno bajkovito mesto u Srbiji, pogodno za begstvo od gradske vreve i udoban boravak u prelepom prirodnom ambijentu. Nalazi se iznad Loznice i Banje Koviljače, severno od Boranje, dinarske planine u Podrinju, zapadnom delu Srbije i u prostoru koji Drina u luku zatvara sa zapada i severozapada.

U severozapadnom delu vrhova Kosmaja, iznad strmo usečenog korita potoka Male Tresije, nalazi se manastir posvećen Saboru Svetih Arhangela, u narodu poznat pod imenom Tresije po potoku koji protiče pokraj njega. Kameni nadgrobnik iz trećeg veka i olovne cevi vodovoda dodatno svedoče o prisustvu starih Rimljana na ovim prostorima.

Ako ste ljubitelj filma “Maratonci trče počasni krug”, onda Vam je sigurno poznata čuvena scena u kojoj Bora Todorović, odnosno Đenka snima umetnički film na jezeru u kome se brčka Kristina koju tumači fenomenalna Seka Sablić. Većini je nepoznato da je ova kultna scena nastala upravo na jezeru Trešnja.

U Beogradu postoji nekoliko jezera za koje većina stanovnika glavnog grada nikada nije čula. Takav slučaj je i sa jezerom Pariguz u Resniku. Ovo je veštačko jezero koje je napravljeno radi zaštite naselja Resnik od poplava.

Pomalo tajanstvene, ali svakako jedinstvene lepote, ova planina smatra se jednom od najlepših i šumama najbogatijih planina u čitavoj Srbiji. Nalazi se na zapadu zemlje, na granici između Moravičke i Raške oblasti i u obliku latiničnog slova S se prostire dužinom od 32km.

Grad – tvrđava Maglič se nalazi 30 km jugozapadno od Kraljeva na vrhu teško pristupačnog brda. Ovo utvrđenje opasano debelim zidovima krasi i osam kula, a tu su i dve kapije. Poreklo grada nikada nije rasvetljeno, što ovo mesto, dostojno divljenja dodatno obavija zadonetnošću. Pretpostavlja se da je grad podignut oko 1240. godine nakon mongolske provale u ove krajeve.

Manastir Studenica nalazi se u srcu stare srpske zemlje Raške, i predstavlja jednu od najvećih svetinja kod Srba. Smešten je na 39 km južno od Kraljeva, a podigao ju je rodonačelnik loze Nemanjića, Stefan Nemanja.

Manastir Tumane nalazi se na 120 km od Beograda i na oko 9 km od Golupca, na levoj obali Tumanske reke. Osnovan je najverovatnije u drugoj polovini XIV veka, kao zadužbina kosovskog junaka Miloša Obilića, a manastirska crkva posvećena je sv. Arhangelu Gavrilu.

Manastir Sopoćani se nalazi na jedinstvenom mestu u prelepom prirodnom okruženju, na oko 15 km zapadno od Novog Pazara i nedaleko od izvora reke Raške. To je još jedan od bisera srpske srednjovekovne gradnje, i važi za jednu od najvećih svetinja u narodu. Naziv manastira vodi poreklo od staroslovenske reči ''sopot'' što znači izvor.

Stopića pećina je locirana između sela Rožanstva i Trnave, na severo-istočnim obroncima Zlatibora, i na oko 19 km od turističkog centra ove srpske planinske lepotice. Iznad pećine prolazi magistralni put Zlatibor-Sirogojno, a do same pećine postoji i uređena pešačka staza.

Manastir Nova Pavlica nalazi se u selu Pavlica, na zapadnim padinama Kopaonika, nedaleko od Stare Pavlice, u blizini Ibra, i na oko 2 km od srednjevekovnog grada Brvenika, odnosno njegovih ostataka.

Na oko 6 km severno od Raške, u selu Pavlica, na stenovitoj zaravni iznad reke Ibar i seoskog groblja, ponosno stoji mali, ali veoma lep i interesantan manastir Stara Pavlica, tačnije ono što je od njega ostalo. Ovaj manastir predstavlja jedan od najstarijih spomenika crkvene arhitekture u Srbiji.

Crkva Svetih Apostola Petra i Pavla ili u narodu poznatija kao Petrova crkva najstarija je sakralna građevina na Balkanu, ujedno i najstariji sačuvani spomenik srpskog sakralnog graditeljstva i jedino sa sigurnošću potvrđeno crkveno zdanje iz prednemanjićkog perioda.

Ne kraljevska, već carska! Specijalni rezervat prirode Carska bara nalazi se 17 kilometara južno od Zrenjanina i na oko 2 kilometara od magistralnog puta Zrenjanin – Beograd, na mestu gde je nekada davno moćni Begej plavio banatsku ravnicu.

Manastir Đurđevi stupovi se nalazi na jedinstenoj lokaciji, na vrhu kupastog šumovitog uzvišenja koje dominira panoramom Novog Pazara. Na 2 km zapadno od Petrove crkve, 1171. godine, veliki župan Stefana Nemanja, podigao je crkvu posvećenu Svetom Đorđu oko koje je potom nikao i manastir.

Na šumovitim padinama Golije, na uzvišenju koje meštani zovu Petrov Krš, smešten je jedan od bisera srpske srednjovekovne sakralne baštine – Manastir Gradac, zadužbina Jelene Anžujske, žene srpskog kralja Uroša I.

Kada krenete od Kraljeva ka Mataruškoj Banji, na šestom kilometru, u plodnoj ravnici sela Kruševica, ugledaćete Manastir Žiču, koji se ponosno uzdiže, prepoznatljiv po svojoj crvenoj boji. Ovo je jedna od najvećih svetinja srpskog naroda.

Jedan od simbola Beograda svakako je i planina Avala, koja ima svoju burnu istoriju kako zbog strateški važnog položaja koji zauzima, tako i zbog rudnog bogatstva koje su proslavile čitavo ovo područje.

Ako ste iz Beograda i okoline, ili Šumadije, onda Vam je planina Kosmaj verovatno poznata kao savršeno mesto za odlazak na dnevni izlet ili vikend turu. Ako ovu aktivnost do sada niste praktikovali, spremite se, i već sledeći vikend posetite ovu vazdušnu banju i jednu od najpitomijih planina u Srbiji.

Drina je najveća, a gotovo sigurno i najlepša pritoka reke Save. Ukupno je dugačka 346 km, a nastaje spajanjem Pive i Tare kod Šćepan polja u Crnoj Gori, dok se uliva u Savu, u blizini Sremske Rače.

Zlatonosni Pek! Ono najinteresantnije vezano za ovu reku svakako je u vezi sa hemijskim simboilom Au. Ali, pre nego što pređemo na priču o ljuspicama zlata koje ova reka zajedno sa peskom, muljem i šljunkom nosi sa sobom, prvo osnovni podaci o ovoj najvećoj reci jugoistočne Srbije.

Nа jugozаpаdnim šumovitim pаdinаmа Ovčаrа smešten je, po arhitekturi i estetici, verovatno najlepši hram Ovčarsko-Kablaske klisure - Manastir Svete Trojice. Najstariji pisani pomen o ovom manastiru potiče iz 1594. godine, a do danas nažalost nije utvrđeno ko ga podigao, niti kada.

Manastir Sretenje se nalazi na fascinantnom mestu, u zaravni, ispod samog vrha Ovčara, na izvorištu Koronjskog potoka, na oko 800 metara nadmorske visine. Ne zna se pouzdano kada je podignut ovaj manastir, a prvi njegov pomen potiče iz 1528. godine.

Grad Golubac smešten je na 130 km istočno od Beograda, na desnoj obali Dunava. O nastanku imena grada postoji više legendi sa sličnom sadržinom, a naravno sve one su vezane za čuvenu tvrđavu koja je do XIX veka bila glavno središte čitavog ovog kraja.

Ovčarsko-kablarska klisura, usečena između planinskih masiva Ovčara (najviši vrh je na 985m iznad nivoa mora) i Kablara (najviši vrh je na 885m iznad nivoa mora), dugačka je 20 km i nalazi se na putu koji vodi od Čačka prema Užicu.

Čačak je grad smešten gotovo u srcu Srbije, a poznata činjenica je da njegovo staro ime glasi Gradac. Njim je u XII veku vladao brat Stefana Nemanje, Stracimir Zavidović (1168 - 1189), ujedno i ktitor crkve Moravski Gradac, koja je bila sedište episkopije, a kasnije i mitropolije.

Vračevgajsko jezero nalazi se nadomak Bele Crkve (na oko 3 km), i to pored glavne saobraćajnice Beograd - Bela Crkva. Na obali ovog jezera postoje dva auto kampa sa mnoštvom kamp jedinica, restoranom, bungalovima, sanitarnim čvorom i tuševima sa toplom i hladnom vodom.

Gradsko jezero je veoma lepo uređeno, i na njemu ima nekoliko plaža. Tu su Glavna plaža sa betonskim kejom i tuševima, šljunkovita Dečija plaža, osvetljeno plivalište sa skakaonicom, betonsko-šljunkovita plaža Jedriličarskog kluba i još nekolicina manjih.

Na desnoj obali Dunava u podnožju Fruške gore i na samo 10 km od Novog Sada, nalaze se Sremski Karlovci. Ovo je grad u kojem danas živi desetak hiljada stanovnika i koji predstavlja centar srpske duhovnosti i kulture.

Da je savremenom čoveku sve potrebniji beg od užurbanog gradskog života potvrđuje i činjenica da je seoskim turizam u znatnom porastu, kako u inostranstvu, tako i u Srbiji. Doduše, u inostranstvu seoski turizam ima nešto duži staž, ali nikada nije kasno uključiti se u kvalitetne tekovine Evrope.

Manastir Dubnica nalazi se u selu Božetići, na obroncima planine Javor, samo 6 km od Specijalnog rezervata prirode i jezera Uvac. Veruje se da je prvobitni manastir od kojeg nije ostalo mnogo elemenata izgrađen još 1422. godine, jer je pronađen ovaj datum na jednom već ispranom ostatku freske.

Manastirska crkva je osveštana 14. jula 2007. godine, na dan kad se praznuju Sveti Vrači, Kozma i Damjan, kojima je i posvećena. Rađena je od drveta po uzoru na drevne kamene bogomolje raške graditeljske škole, a njen donji deo sastavljen je uklapanjem, bez ijednog korišćenog eksera!

Ako se nađete na Zlataru ili posetite specijalni rezervat prirode Uvac, a ljubitelj ste istorije i tradicije, jedan od zanimljivih izleta mogao bi vas odvesti u etno selo Štitkovo. Ipak, ne očekujte previše od ove varošice. Osim nekoliko veoma interesantnih kućica, štala i drugih pomoćnih objekata koji su stari 200 i više godina.

Na oko 25 kilometara od centra Zlatibora nalazi se jedna od manje poznatih, ali svakako veoma atraktivnih prirodnih znamenitosti ovog kraja – vodopad Gostilje. Ovde se veoma hladna voda obrušava sa čak 22 metara visoke krečnjačke litice i po tome je ovaj vodopad jedan od najvećih u Srbiji.

Na vrhu planine Jagodnje, koja je ime dobila po šumskim jagodama kojima obiluje, nalazi se čuveni Mačkov kamen, poprište strašne bitke, iz Prvog svetskog rata, tačnije iz 1914. godine. Na najvišoj tački, na nadmorskoj visini od 924 metara, podignuta je spomen-kosturnica junacima palih u tom boju.

Radaljsko jezero nalazi se u selu Radalj, u podnožju planine Jagodnje na nadmorskoj visini od 460 metara. Udaljeno 15 kilometara od Malog Zvornika, odnosno 30-ak kilometara od Loznice. Ukoliko nemate terensko vozilo, dolazak do ovog jezera može biti prava avantura.

Dobropotočka crkva posvećena je Uspenju presvete Bogorodice, a smeštena je na oko 1 kilometar severno od Krupnja, na samoj granici sa selom Lipenović. Inače, nekada se ovo selo zvalo Dobri Potok, što je potvrđeno u osmanskom popisu iz 1528. godine, da bi tokom vremena ime sela Dobri Potok bilo zamenjeno imenom Lipenović.