Đurđevi
stupovi (XII vek)
Manastir Đurđevi stupovi se nalazi na jedinstenoj lokaciji, na vrhu kupastog šumovitog uzvišenja koje dominira panoramom Novog Pazara. Na 2 km zapadno od Petrove crkve, 1171. godine, veliki župan Stefana Nemanja, podigao je crkvu posvećenu Svetom Đorđu oko koje je potom nikao i manastir. Sama gradnja počela je odmah posle presudne bitke kod Pantine iz koje je Stefan Nemanja izašao kao pobednik nad Romejom i svojom braćom.
Kompleks su činili crkva, trpezarija, konaci, cisterne i zidine sa ulaznom kulom. Stefan Nemanja je ovu crkvu podigao u znak zahvalnosti Svetom Đorđu što ga je izbavio iz tamnice gde su ga zatvorila njegova braća, a čitav kompleks dobija pun naziv još i zbog dva nekadašnja zvonika koja su bila najviše tačke u to doba u ovom kraju (u staroslovenskom jeziku zvonik je bio stopa ili stuba).
Inače, kombinacija romejskog prostornog rešenja i romanske gradnje kakva se prvi put sreće u Đurđevim stupovima, postala je osnova estetike nove graditeljske škole, poznate danas kao raška škola. Godine 1282. kralj Dragutin je, dozidavši apsidu na istočnoj strani manastira, pretvorio ulaznu kulu Stupova u kapelu i namenio je sebi za grobnicu. Tu počiva od 1316. godine, kada se upokojio pod monaškim imenom Teoktist.
Većina fresaka za koje se zna da su ih radili odlični carigradski majstori, oštećena je, a one najbolje očuvane prenete su u Narodni muzej u Beogradu. Manastir Đurđevi stupovi uvršten je u svetsku kulturnu baštinu i pod zaštitom je UNESCO povelje. Postoji preko 850 godina, a od toga je oko 300 godina bio u ruševinama. Manastirski konak je izgrađen 2002. godine, a baš izgradnja konaka je predstavljala ključni trenutak za obnovu manastira. Novi konak je omogućio da se manastir obnovi i u liturgijskom smislu i da se nakon više od tri veka u njemu opet nađu monasi.
Obnovimo Sebe Podignimo Stupove!
Pristupačnost za decu: 100/100
Parking: Besplatno/Lako ga je pronaći
Autor fotografija i teksta: BT