Manastir Tronoša (1276. – 1317.)
U blizini Tršića, a na 17 kilometara od Loznice se nalazi pravoslavni manastir Tronoša sa crkvom posvećenom Vavedenju Presvete Bogorodice. Kralj Dragutin Nemanjić (1251. – 1316.) nakon ženidbe sa ugarskom princezom Katalinom (Katarinom) u miraz dobija Mačvu, Srem i deo Podrinja. Tokom života dolazio je u česte sukobe sa svojim bratom Milutinom, ali je zadržao vlast nad delovima svog miraza i nosio titulu “mali sremski kralj”.
Kako je bio veoma pobožan kralj Dragutin je pred kraj svog života posvetio se izgradnji manastira. U tom periodu su nastale njegove zadužbine: Manastir Rača (1276-1282) u blizini Bajine Bašte, Manastir Tavna (1284.) u Bijeljini, Manastir Papraća kod Zvornika, Crkva Svetog Ahilija (1296.) u Arilju, Manastir Tresije na Kosmaju, Manastir Mala Remeta na Fruškoj Gori, Manastir Bešenevo u Bešenovačkom Prnjavoru, kao i Manastir Tronoša (1276. – 1317.).
Istorija manastira Tronoša
- Kralj Dragutin počinje da zida Manastir Tronošu 1276. godine;
- 1317. godine, kraljica Katalina dovršava izgradnju manastira;
- Spaljen do temelja na kraju Prvog srpskog ustanka 1813. godine;
- Obnovljen 1833. godine uz pomoć kneza Miloša Obrenovića.
Kralj Dragutin počinje da zida Manastir Tronošu 1276. godine, ali nažalost nije uspeo da je završi. Umire 1316. godine, a godinu dana kasnije 1317. godine, kraljica Katalina dovršava izgradnju manastira. Nakon Kosovske bitke i pada pod tursko ropstvo, Tronoša je zapaljena i sravnjena do temelja. Obnovljena je tek nakon 100 godina od rušenja i to 1560. godine.
Nakon obnavljanja Manastir Tronoša postaje kulturni i duhovni centar ovog dela Srbije, a u njemu se organizuje prepisivačka radionica. Sudbinu da ponovo bude spaljen do temelja doživeo je na kraju Prvog srpskog ustanka 1813. godine jer je bio mesto sastanaka vođa ustanika, da bi bio obnovljen 1833. godine uz pomoć kneza Miloša Obrenovića. Takođe tokom Drugog svetskog rata dolazi do oštećenja koja se saniraju 1961. godine, i od tada manastir zadržava današnji izgled.
Zanimljivosti manastira Tronoša
- U njemu opismenjavao Vuk Stefanović Karadžić;
- Ovde možete videti jedan običaj sasvim jedinstven u pravoslavnom svetu: prema tradiciji, svake godine na Veliki Četvrtak meštani okolnih sela ovde donose “Ratarske sveće” teške čak 50 kilograma.
- Pred Kosovski boj, na izvoru planinskog potoka u blizini manastira su prenoćila I napila se vode braća Jugovići sa svojim ocem starim Jug Bogdanom.
Manastir je poznat i po tome što se u njemu opismenjavao Vuk Stefanović Karadžić, tako da se u okviru manastirskog kompleksa nalazi i Muzej ranog Vukovog školovanja. Ovde ćete moći da vidite i jedan običaj sasvim jedinstven u pravoslavnom svetu: prema tradiciji, svake godine na Veliki Četvrtak meštani okolnih sela ovde donose “Ratarske sveće” teške čak 50 kilograma, napravljene od čistog pčelinjeg voska. Ove ogromne sveće pale se samo o određenim praznicima i to samo ispred ikona Hrista i Bogorodice.
Kapela Svetog Pantelejmona (1388.) i voda Tronoša
Prema legendi, pred Kosovski boj, na izvoru planinskog potoka u blizini manastira su prenoćila I napila se vode braća Jugovići sa svojim ocem starim Jug Bogdanom i upravo na tom mestu 1388. godine podigli kapelu posvećenu Svetom velikomučeniku Pantelejmonu, iz čijih temelja izbija bistra i hladna voda kroz deset lula.
Sama kapela oslikana je freskama kosovskih junaka Miloša Obilića, Jug Bogdana i drugih. Upravo zbog Kosovske tradicije, u narodu se zadužbinarstvo manastira pripisuje braći Jugović, a to se najbolje može videti u pesmi “Miloš u Latinima”.
Opise i slike smeštaja u zapadnoj Srbiji možete pogledati OVDE.
Pristupačnost za decu: 100/100
Parking: Besplatno/Lako ga je pronaći
Autor fotografija i teksta: NS